Thủ Đức là một trong những thành phố có nhiệm vụ xây dựng trở thành trung tâm tài chính của khu vực và phát triển thành một đô thị thông minh. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, thành phố cần có cơ chế đặc thù vượt trội, giúp thu hút các nhà đầu tư lớn và thúc đẩy sự phát triển bền vững của kinh tế địa phương.
Tiềm năng phát triển
Với sự kết nối giao thông vùng rộng, bao gồm cả quận Thủ Đức, quận 2, quận 9 – Thành phố Thủ Đức đã trở thành một điểm đến thu hút đầu tư lớn. Các tuyến đường vành đai và tuyến metro đã giúp kết nối các khu công nghệ cao và trường đại học với trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh nhanh chóng.
Khu đô thị mới Thủ Thiêm được quy hoạch thành trung tâm tài chính quốc tế, tạo nên nền tảng vững chắc cho sự phát triển của Thành phố Thủ Đức. Tuy nhiên, với diện tích hơn 21.000ha và dân số 1,2 triệu người, tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động hiện tại của thành phố Thủ Đức chưa đủ để đưa thành phố lên tầm đô thị thông minh và đóng góp 1/3 GRDP cho Thành phố Hồ Chí Minh.
Do đó, Thành phố Thủ Đức cần được trao cơ chế đặc thù, bao gồm phân cấp và phân quyền, để đẩy mạnh sự phát triển và đưa thành phố lên một tầm cao mới. Việc này sẽ tạo đà phát triển sáng tạo và thúc đẩy sự tăng trưởng của Thành phố Thủ Đức trong tương lai.
Với mục tiêu trở thành đô thị thông minh và trung tâm đổi mới sáng tạo, thành phố Thủ Đức đã triển khai Đề án “Đô thị thông minh và Chuyển đổi số tại thành phố Thủ Đức giai đoạn 2021-2025”. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, cần có sự nỗ lực của toàn bộ hệ thống chính trị và cơ chế phân cấp, phân quyền. Thành phố cũng cần nguồn lực đầu tư lớn để đảm bảo tài chính phát triển và phải được sự đồng thuận của cả Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương. Phó Chủ tịch thành phố Thủ Đức, ông Nguyễn Kỳ Phùng, tin rằng thành phố hội tụ đầy đủ các điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh mẽ, nhưng cần có sự đồng lòng của toàn bộ hệ thống chính trị để biến ước mơ thành hiện thực.
Xây dựng đô thị thông minh theo cách riêng
Trong việc xây dựng đô thị thông minh, Thủ Đức nên theo mô hình và điều kiện đang có, không nên giống Châu Âu, Nhật Bản hay Hàn Quốc. Các nước ngoài thường xây dựng đô thị thông minh trên những thành phố đã có hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh. Điều này giúp cho quá trình phát triển và nâng cấp lên đô thị thông minh trở nên dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, hiện nay ở Thủ Đức, hạ tầng kỹ thuật như giao thông, xã hội và môi trường vẫn còn thiếu và yếu, đây đang là hạn chế lớn nhất trong quá trình xây dựng đô thị thông minh. Theo ông Nguyễn Kỳ Phùng, Phó Chủ tịch thành phố Thủ Đức, để xây dựng thành phố thông minh, ngoài cơ chế đặc thù thì cần có nguồn lực tài chính đầu tư vào các dự án như đường, đô thị ven sông, trung tâm tài chính và khu vui chơi tầm cỡ quốc tế. Chỉ khi có đủ nguồn lực, Thủ Đức mới có thể đóng góp 30% vào ngân sách Thành phố Hồ Chí Minh và 7% vào ngân sách Quốc gia. Do đó, việc tập trung ưu tiên nguồn lực cho Thủ Đức là cần thiết và quan trọng.
Thủ Đức đang tiến hành triển khai đề án đô thị thông minh và chuyển đổi số, tạo một khuôn khổ tổng thể cho việc phát triển đồng bộ. Năm 2023, Thủ Đức sẽ tập trung xây dựng mô hình tổng thể ứng dụng GIS, một nền tảng công nghệ cho phép tích hợp và chia sẻ dữ liệu với kho dữ liệu chung của Thành phố Hồ Chí Minh. Các doanh nghiệp sẽ được kêu gọi tham gia đầu tư xây dựng để đóng góp cho sự phát triển chung. Việc xây dựng kho dữ liệu và chuẩn hóa dữ liệu là một trong những cách để đảm bảo quá trình xử lý, cập nhật, phân công công việc, chia sẻ, tích hợp và vận hành hệ thống được thực hiện một cách hiệu quả, hướng đến phát triển toàn diện của xã hội số.
Ý kiến từ chuyên gia
Trong một buổi trao đổi về đô thị thông minh, Tiến sĩ Ngô Tấn Vũ Khanh – Giám Đốc Chương Trình cao học IDT, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã đề cập đến 5 tiêu chí quan trọng để xây dựng đô thị thông minh trên toàn cầu, đó là sức khỏe, an toàn, di chuyển, hoạt động, cơ hội và quản trị. Tại Thành phố Thủ Đức, xây dựng đô thị thông minh được định hướng dựa trên 6 tiêu chí chính là: chính quyền điện tử, cư dân, môi trường, cuộc sống, kinh tế và di chuyển thông minh để phát triển đô thị bền vững. Trong đó, ưu tiên phát triển trước cần đặt cho tiêu chí cư dân thông minh, di chuyển thông minh, sáng tạo và an toàn. Vì vậy, thành phố Thủ Đức cần trở thành trung tâm trung chuyển, kết nối cho toàn bộ khu vực đô thị vùng Đông Nam bộ, và phải có hệ thống dự báo tình trạng ách tắc giao thông thông minh, hệ thống giao thông công cộng tự động để đáp ứng nhu cầu di chuyển thông minh của người dân.
Theo ông Huỳnh Lương Huy Thông – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển 2 của VNPT, để xây dựng đô thị thông minh, cần phải có cơ sở dữ liệu chính xác và đồng bộ với nhau. Quản trị đô thị thông minh phải theo hướng tích hợp và chia sẻ dữ liệu. Công nghệ được sử dụng để giải quyết các vấn đề trong đô thị thông minh. Để đảm bảo thành công cho dự án đô thị thông minh, cần phải có dữ liệu thời gian thực và online để phục vụ cho quản lý và chỉ đạo điều hành kịp thời. Cần có sự tương tác giữa chính quyền với người dân và sử dụng ứng dụng di động để chỉ đạo tại mọi nơi, mọi lúc.
Theo chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam – ông Nguyễn Quân, dữ liệu là cơ sở đầu tiên để xây dựng đô thị thông minh, không có dữ liệu